Opracował Paweł Kobyłczak BSH

Akt znania (dowód do aktu małżeństwa) podpisany przez burmistrza Lau w 1811 r.

Za czasów gdy w Białej burmistrzem był Lau miasto to było słabo zaludnione ale można było zaobserwować napływ ludności nowej, w tym Żydów. Przeglądając akty stanu cywilnego parafii Biała z przełomu XVIII i XIX w. możemy dojść do wniosku, że sąsiednie wsie miały więcej urodzin czy małżeństw niż miasteczko Biała. Widocznie działania wojenne związane z powstaniem kościuszkowskim spowodowały spustoszenie ekonomiczne i ludnościowe Białej, która do czasów Księstwa Warszawskiego próbowała podnieść się z upadku. Trzecią kwestią, prócz małej liczby ludności i skromnego potencjału ekonomicznego, która niekorzystnie wpływała na rozwój miasta w tym czasie było cofnięcie przez Hilarię Leszczyńską, dziedziczkę dóbr Biała i właścicielkę miasta, skromnego uposażenia w naturze dla burmistrza, ustanowionego przez jej męża w 1796 roku za rządu pruskiego. Leszczyńska wyjaśniała, że uposażenie to nie było ustanowione na zawsze, a wraz z wkroczeniem wojsk francuskich sytuacja się zmieniła. Burmistrz nie otrzymywał także swojej części z opłaty targowej (jarmarcznego), którą zagarnęła właścicielka miasta, ani też podatków od czeladników ani od Żydów. Nie była to do końca zła wola, bowiem za czasów Prus Południowych (1796-1807) płody rolne były drogie i rozwijało się rzemiosło, natomiast od wkroczenia na tereny polskie wojsk francuskich, wzrosły znacznie nowe obciążenia podatkowe. Toteż właścicielka Białej wycofała deklarowane uposażenie dla burmistrza, a rzemieślnicy i inni obywatele Białej także nie chcieli płacić podatków Z tego powodu prefekt rawski Badowski w 1811 roku wnioskował aby miasto nie posiadające żadnych funduszów na utrzymanie burmistrza i sługi miejskiego przyłączyć do najbliższej gminy wiejskiej, w której swoje posiadłości miała właścicielka Białej - Hilaria Leszczyńska. Władze Księstwa Warszawskiego nie były temu pomysłowi przychylne podkreślając, że Biała ma fundusze na utrzymanie, tylko nie są one egzekwowane przez złą administrację i dozór1. Mieszczanie także byli przeciwni. Dopiero po śmierci burmistrza Lau, Hilaria Leszczyńska wraz z Żydami bialskimi i obywatelami miasta podjęli zobowiązanie w sprawie zapewnienia funduszy na utrzymanie miasta i burmistrza.

Od 1810 roku z powodu choroby część obowiązków burmistrza sprawuje Kacper Truskolaski. Zajmuje się sprawami skarbowymi, burmistrzem jest nadal Andrzej Lau, który umiera dopiero w 4 lipca 1814 roku w wieku 58 lat (według aktu zgonu). Po jego śmierci okazało się, że nie pozostawił po sobie żadnych dokumentów związanych z kasą miasta.2 Z faktu tego wynika wniosek, że na początku XIX w. Biała nie miała żadnego pomieszczenia na magistrat, a wszelkie dokumenty miejskie, w tym rachunki i rozliczenia były w skrzyni u burmistrza w mieszkaniu.

Nie jest znana dokładna data, od której Lau zaczął piastować funkcję burmistrza Białej. Wiadomo, że uposażenie dla burmistrza Franciszek Leszczyński ustanowił już w 1796 roku1. Dokumenty pokazują także, ze etat dla burmistrza był już od 1804 roku.2 O tym, że Andrzej Lau jest burmistrzem Białej dowiadujemy się z jego aktu małżeństwa zawartego w Białej 28.10 1805 r. Zapisano w nim: „On burmistrz Białej lat 45, rozwodnik, Ona panna lat 24, miejscowość Dańków.

Ze związku tego urodziło się czworo dzieci: Maria Anna Faustyna ur. 1806, Józef ur. 1808 zm. 1810, Aleksander ur. 1810 zm. 1811, Józefa Maria ur. 1813 zm. 1816.

Pierwszą żoną Andrzeja Lau była Marianna, z którą miał Fryderyka ur. 1797, zm. 1801 i Karolinę ur. 1800 r. O jego pierwszej żonie nic więcej nie wiadomo. Natomiast druga żona Anna zmarła w Czerniewicach w 1824 roku.3

Andrzej Lau sprawował funkcję burmistrza Białej najprawdopodobniej od 1804 roku a może i wcześniej, bowiem w księgach chrztów parafii Biała w 1797 r. jest określany jako „Honestus” (uczciwy, rolnik z małego miasteczka czy rzemieślnik), a w 1800 r. jako „Spectabilis Nobilis” (godny, szlachetny, często urzędnik miejski), w 1801 r. jako „Famatus” (sławetny).4

Jak to wcześniej zostało wyrażone, Lau od 1805 r. jest już na pewno burmistrzem Białej i trwa na tym stanowisku do 1808. W połowie tego roku burmistrzem Białej zostaje Jarochowski. Stan tan nie trwa długo, bowiem w 1809 roku Jarochowski zostaje przeniesiony na burmistrza do Tarczyna, a jego miejsce znów zajmuje Andrzej Lau i sprawuje swój urząd do śmierci w 1814 r.

Andrzej Lau (po 1804 r.) 

BIALSKIE STOWARZYSZENIE HISTORYCZNE W BIAŁEJ RAWSKIEJ

Przydatne informacje

Bialskie Stowarzyszenie Historyczne

ul. Mickiewicza 44/16

96-230 Biała Rawska

KRS: 0000352642

NIP: 835--159-16-28

e- mail bshbr@wp.pl

Bialskie Stowarzyszenie Historyczne skupia pasjonatów historii Białej Rawskiej i okolic. Chcesz do nas dołączyć zajrzyj do zakładki

W kilku słowach o tym co robimy

Strona zrobiona w kreatorze stron internetowych WebWave

Media Społecznościowe

Moderator strony

Paweł Kobyłczak