Opracował Paweł Kobyłczak BSH
Akt znania (dowód do aktu małżeństwa) podpisany przez burmistrza Lau w 1811 r.
Za czasów gdy w Białej burmistrzem był Lau miasto to było słabo zaludnione ale można było zaobserwować napływ ludności nowej, w tym Żydów. Przeglądając akty stanu cywilnego parafii Biała z przełomu XVIII i XIX w. możemy dojść do wniosku, że sąsiednie wsie miały więcej urodzin czy małżeństw niż miasteczko Biała. Widocznie działania wojenne związane z powstaniem kościuszkowskim spowodowały spustoszenie ekonomiczne i ludnościowe Białej, która do czasów Księstwa Warszawskiego próbowała podnieść się z upadku. Trzecią kwestią, prócz małej liczby ludności i skromnego potencjału ekonomicznego, która niekorzystnie wpływała na rozwój miasta w tym czasie było cofnięcie przez Hilarię Leszczyńską, dziedziczkę dóbr Biała i właścicielkę miasta, skromnego uposażenia w naturze dla burmistrza, ustanowionego przez jej męża w 1796 roku za rządu pruskiego. Leszczyńska wyjaśniała, że uposażenie to nie było ustanowione na zawsze, a wraz z wkroczeniem wojsk francuskich sytuacja się zmieniła. Burmistrz nie otrzymywał także swojej części z opłaty targowej (jarmarcznego), którą zagarnęła właścicielka miasta, ani też podatków od czeladników ani od Żydów. Nie była to do końca zła wola, bowiem za czasów Prus Południowych (1796-1807) płody rolne były drogie i rozwijało się rzemiosło, natomiast od wkroczenia na tereny polskie wojsk francuskich, wzrosły znacznie nowe obciążenia podatkowe. Toteż właścicielka Białej wycofała deklarowane uposażenie dla burmistrza, a rzemieślnicy i inni obywatele Białej także nie chcieli płacić podatków Z tego powodu prefekt rawski Badowski w 1811 roku wnioskował aby miasto nie posiadające żadnych funduszów na utrzymanie burmistrza i sługi miejskiego przyłączyć do najbliższej gminy wiejskiej, w której swoje posiadłości miała właścicielka Białej - Hilaria Leszczyńska. Władze Księstwa Warszawskiego nie były temu pomysłowi przychylne podkreślając, że Biała ma fundusze na utrzymanie, tylko nie są one egzekwowane przez złą administrację i dozór1. Mieszczanie także byli przeciwni. Dopiero po śmierci burmistrza Lau, Hilaria Leszczyńska wraz z Żydami bialskimi i obywatelami miasta podjęli zobowiązanie w sprawie zapewnienia funduszy na utrzymanie miasta i burmistrza.
Od 1810 roku z powodu choroby część obowiązków burmistrza sprawuje Kacper Truskolaski. Zajmuje się sprawami skarbowymi, burmistrzem jest nadal Andrzej Lau, który umiera dopiero w 4 lipca 1814 roku w wieku 58 lat (według aktu zgonu). Po jego śmierci okazało się, że nie pozostawił po sobie żadnych dokumentów związanych z kasą miasta.2 Z faktu tego wynika wniosek, że na początku XIX w. Biała nie miała żadnego pomieszczenia na magistrat, a wszelkie dokumenty miejskie, w tym rachunki i rozliczenia były w skrzyni u burmistrza w mieszkaniu.
1AGAD, Komisja Rządowa Spraw Wewnętrznych, sygn. 623, k. 13
2Tamże , k. 45
Nie jest znana dokładna data, od której Lau zaczął piastować funkcję burmistrza Białej. Wiadomo, że uposażenie dla burmistrza Franciszek Leszczyński ustanowił już w 1796 roku1. Dokumenty pokazują także, ze etat dla burmistrza był już od 1804 roku.2 O tym, że Andrzej Lau jest burmistrzem Białej dowiadujemy się z jego aktu małżeństwa zawartego w Białej 28.10 1805 r. Zapisano w nim: „On burmistrz Białej lat 45, rozwodnik, Ona panna lat 24, miejscowość Dańków.
Ze związku tego urodziło się czworo dzieci: Maria Anna Faustyna ur. 1806, Józef ur. 1808 zm. 1810, Aleksander ur. 1810 zm. 1811, Józefa Maria ur. 1813 zm. 1816.
Pierwszą żoną Andrzeja Lau była Marianna, z którą miał Fryderyka ur. 1797, zm. 1801 i Karolinę ur. 1800 r. O jego pierwszej żonie nic więcej nie wiadomo. Natomiast druga żona Anna zmarła w Czerniewicach w 1824 roku.3
Andrzej Lau sprawował funkcję burmistrza Białej najprawdopodobniej od 1804 roku a może i wcześniej, bowiem w księgach chrztów parafii Biała w 1797 r. jest określany jako „Honestus” (uczciwy, rolnik z małego miasteczka czy rzemieślnik), a w 1800 r. jako „Spectabilis Nobilis” (godny, szlachetny, często urzędnik miejski), w 1801 r. jako „Famatus” (sławetny).4
Jak to wcześniej zostało wyrażone, Lau od 1805 r. jest już na pewno burmistrzem Białej i trwa na tym stanowisku do 1808. W połowie tego roku burmistrzem Białej zostaje Jarochowski. Stan tan nie trwa długo, bowiem w 1809 roku Jarochowski zostaje przeniesiony na burmistrza do Tarczyna, a jego miejsce znów zajmuje Andrzej Lau i sprawuje swój urząd do śmierci w 1814 r.
1AGAD, Komisja Rządowa Spraw Wewnętrznych, sygn. 623
2Tamże
3Akta stanu cywilnego Parafii Rzymskokatolickiej w Czerniewicach, UMZ 1824 r
4Dane z aktów urodzenia jego dzieci: Fryderyka i Karoliny oraz aktu zgonu Fryderyka.
BIALSKIE STOWARZYSZENIE HISTORYCZNE W BIAŁEJ RAWSKIEJ
Pieczęć miejska 1918
Rynek bialski okres międzywojenny
logo550NAPIS
Gilly, Cron, 1802
Ratusz okres międzywojenny
logo550NAPIS
Biała 1948
Panorama Białej okres międzywojenny
logo550NAPIS
Przydatne informacje
Bialskie Stowarzyszenie Historyczne
ul. Mickiewicza 44/16
96-230 Biała Rawska
KRS: 0000352642
NIP: 835--159-16-28
e- mail bshbr@wp.pl
Bialskie Stowarzyszenie Historyczne skupia pasjonatów historii Białej Rawskiej i okolic. Chcesz do nas dołączyć zajrzyj do zakładki
W kilku słowach o tym co robimy
Strona zrobiona w kreatorze stron internetowych WebWave
Media Społecznościowe
Moderator strony
Paweł Kobyłczak