Media SpoĆecznoĆciowe
Strona zrobiona w kreatorze stron internetowych WebWave
W kilku sĆowach o tym co robimy
Bialskie Stowarzyszenie Historyczne skupia pasjonatĂłw historii BiaĆej Rawskiej i okolic. Chcesz do nas doĆÄ czyÄ zajrzyj do zakĆadki
Bialskie Stowarzyszenie Historyczne
ul. Mickiewicza 44/16
96-230 BiaĆa Rawska
KRS: 0000352642
NIP: 835--159-16-28
e- mail bshbr@wp.pl
Przydatne informacje
PieczÄÄ miejska 1918
Rynek bialski okres miÄdzywojenny
logo550NAPIS
Gilly, Cron, 1802
Ratusz okres miÄdzywojenny
logo550NAPIS
BiaĆa 1948
Panorama BiaĆej okres miÄdzywojenny
logo550NAPIS
BIALSKIE STOWARZYSZENIE HISTORYCZNE W BIAĆEJ RAWSKIEJ
âOkresem cheĆmskimâ w historii parafii pw. Ćw. Wojciecha w BiaĆej Rawskiej moĆŒemy nazwaÄ okres, kiedy to parafia ta decyzjÄ krĂłla Aleksandra JagielloĆczyka zostaĆa wĆÄ czona do dĂłbr biskupĂłw cheĆmskich. W tym czasie nie wyznaczano proboszczĂłw. ParafiÄ zawiadywali biskupi cheĆmscy.
MikoĆaj KoĆcielecki Herbu OgoĆczyk (ur. 1450, zm. 4 maja 1518 w SkÄpem) â pleban bialski w latach 1506-1518.
Pierwszy bialski pleban âokresu cheĆmskiegoâ â biskup MikoĆaj KoĆcielecki, byĆ synem MikoĆaja KoĆcieleckiego, wojewody brzesko-kujawskiego i starosty dobrzyĆskiego. Po studiach na Akademii Krakowskiej zostaĆ w 1469 r. kanonikiem gnieĆșnieĆskim, w 1478 r. byĆ juĆŒ prepozytem wĆocĆawskim. W 1476 r., jako sekretarz krĂłlewski, posĆowaĆ do ksiÄ ĆŒÄ t pomorskich WarcisĆawa X i BogusĆawa X. W 1487 r. byĆ posĆem krĂłlewskim do wielkiego mistrza zakonu krzyĆŒackiego. W 1489 r. wystÄpuje, jako kanonik krakowski, zaĆ w 1494 r. jest dziekanem gnieĆșnieĆskim.
Ks. bp MikoĆaj KoĆcielecki, fundator Maryjnego sanktuarium w SkÄpem. Obraz anonimowego twĂłrcy â XVIII-wieczna kopia obrazu z XVI w. SkÄpe, koĆciĂłĆ klasztorny
W 1505 r. zostaĆ biskupem cheĆmskim. BraĆ udziaĆ w wielu misjach dyplomatycznych, m.in. byĆ przedstawicielem krĂłlĂłw Polski na sejmie stanĂłw pruskich. Jako biskup cheĆmski, wziÄ Ć udziaĆ w 1512 r. w koronacji polskiej krĂłlowej Barbary. ByĆ wĆaĆcicielem m.in. SkÄpego. W 1498 roku wraz z bratankiem MikoĆajem KoĆcieleckim, kasztelanem inowrocĆawskim, sprowadziĆ do SkÄpego bernardynĂłw z KoĆa i rozpoczÄ Ć budowÄ koĆcioĆa i klasztoru. W 1511 roku, za zgodÄ biskupa pĆockiego, konsekrowaĆ klasztor bernardynĂłw w SkÄpem. W podziemiach wybudowaĆ rodzinny grobowiec.
Pod koniec ĆŒycia wycofaĆ siÄ z ĆŒycia politycznego i osiadĆ w klasztorze ojcĂłw bernardynĂłw w SkÄpem. Z bratankiem MikoĆajem KoĆcieleckim dokonaĆ zapisĂłw na rzecz skÄpskich bernardynĂłw. ZobowiÄ zaĆ swego bratanka do dokoĆczenia budowy klasztoru i na ten cel zapisaĆ mu kwotÄ 1000 florenĂłw. ZmarĆ w 1518 roku w SkÄpem.1
W 1506 r. zostaĆ plebanem bialskiej parafii.
Od 1462 r aĆŒ do poczÄ tkĂłw XVI w. BiaĆa byĆa wĆasnoĆciÄ krĂłlewskÄ . KrĂłlowie posiadali prawo patronatu w koĆciele parafialnym w BiaĆej. KontynuujÄ c dzieĆo wzmacniania diecezji cheĆmskiej, na sejmie w Lublinie, w dniu 13 maja 1506 r., krĂłl Aleksander JagielloĆczyk zezwoliĆ biskupowi cheĆmskiemu MikoĆajowi KoĆcieleckiemu na wykupienie dĂłbr krĂłlewskich, w tym miasta BiaĆa, z zastawu, w ktĂłrym siÄ dotÄ d znajdowaĆy. Od tego czasu parafia bialska wraz z wĆasnoĆciÄ miasta BiaĆa, dochodami i patronatem nad miejscowym koĆcioĆem, miaĆy wejĆÄ w skĆad dĂłbr biskupa cheĆmskiego.2
Wykup z zastawu u Walentego Osuchowskiego obejmowaĆ jedynie poĆowÄ BiaĆej. Druga poĆowa parafii, ktĂłrej krĂłl byĆ patronem, zostaĆa przez krĂłla darowana, jako wĆasnoĆÄ wyĆÄ czna i nieobciÄ ĆŒona zastawem. Prawdopodobnie ta czÄĆÄ miasta znajdowaĆa siÄ na pĂłĆnoc od koĆcioĆa i wĂłwczas (miÄdzy 1506, a 1510 r.) zostaĆa ponownie rozplanowana. PrzyjÄte wtedy zaĆoĆŒenie urbanistyczne miasta zostaĆo w gĆĂłwnych swych zarysach utrzymane do dnia dzisiejszego.3
Wykupienie dĂłbr nastÄ piĆo niezwĆocznie, gdyĆŒ juĆŒ 3 stycznia 1510 r. w Krasnymstawie, biskup KoĆcielecki wydaĆ dokument, w ktĂłrym potwierdziĆ fakt przyĆÄ czenia dĂłbr BiaĆa do zasobu biskupĂłw cheĆmskich. Biskup KoĆcielecki przyznaĆ jednoczeĆnie uprawnienie do otrzymywania przez kapituĆÄ katedralnÄ cheĆmskÄ , z parafii bialskiej, co kwartaĆ piÄciu kĂłp pĂłĆgroszy koronnych, w zamian za modlitwÄ liturgicznÄ w jego intencji. StaĆo siÄ to prawdopodobnie przesĆankÄ do pĂłĆșniejszego naduĆŒywania przez kapituĆÄ swych uprawnieĆ i wyznaczania dla parafii bialskiej komendarza4, choÄ prawo patronatu nie zostaĆo jej przez biskupa przekazane.5
1 Wikipedia, MikoĆaj KoĆcielecki, http://pl.wikipedia.org/wiki/Miko%C5%82aj_Ko%C5%9Bcielecki_(biskup_che%C5%82mski), Licencja: Creative Commons Attribution-Share Alike 3.0 //creativecommons.org/licenses/bysa/3.0/, odczyt 04.04.2015.
2 Z. Perzanowski, BiaĆa Rawska. Zarys historii miasteczka, b.m.r.w. [KrakĂłw 1961], s. 8 oraz A. DomaĆski, BiaĆa Rawska. Studium zabytkowego zaĆoĆŒenia miasta i wytyczne urbanistyczno-konserwatorskie, b.m.r.w. [KrakĂłw 1961], s. 17 â oba opracowania zamieszczone w tomie: Z. Perzanowski, A. DomaĆski, BiaĆa Rawska. Studium historyczno-urbanistyczne miasta, oprac. dr. Z. Perzanowski, doc. Z. [sic!] DomaĆski. Ze zbiorĂłw Woj. Pracowni Urbanistycznej w Ćodzi â Odpis sporzÄ dzono w PKZ W-wa do ewidencji miast zabytkowych woj. ĆĂłdzkiego, b.m.r.w. maszynopis w zbiorach BSH.
3 Ibidem.
4 FunkcjÄ komendarza sprawowaĆ duchowny tymczasowo zastÄpujÄ cy proboszcza, niebÄdÄ cy jednak jego zastÄpcÄ .
5 J. Marczewski Dzieje cheĆmskiej kapituĆy katedralnej obrzÄ dku ĆaciĆskiego, Lublin 2013, s. 304n.
W dniu 18.01.1520 r. biskup poznaĆski Jan LubraĆski wystawiĆ przywilej inkorporacyjny, zgodnie z ktĂłrym biskupstwo cheĆmskie przejÄĆo miasto i parafiÄ wraz 66-ciona wioskami: BiaĆa, Ć»urawia Wielka, ƻórawka, ChrzÄ szczew, ChrzÄ szczewek, Zakrzew, Narty, Koty, Podlesie, Niemirowice, BĆaĆŒejewice, BiaĆe, Kurnoc, BiaĆe Wielkie, BiaĆe MaĆe, Wioska Grzymkowice, KawÄczynek, Tomiki W., Tomiki M., UciÄ chy, Pachy, Galiny Wielkie, Galiny MaĆe, Bobrowce, DankĂłw, RzeczkĂłw, Orla gĂłra, Byczki, Podsiedkowice, Pokrzywna, Wola PokrzywiĆska, PrzyĆuski Wielkie, PrzyĆuski, Lipie, PrzyĆuski Stara WieĆ, ChodnĂłw, GoĆliny, Szczuki Wielkie, Szczuki MaĆe, Ćwiejki Wielkie, Ćwiejki MaĆe, Rzymiec, Turobojce, ZabĆocie, Gozimierz, Gaspary, PrzyĆuski WieĆniane, Studzianki, Zuski, Rylsko wielkie, Rylsko maĆe, Laski, Toski, KrĂłlĂłw, Porady Wielkie, Porady MaĆe, Marchoty, GoĆlinki, Leszew, Leszewski, WĂłlka Leszowska, RosĆawowice, KomorĂłw, Byszowice, SĆupce, Ossa.1
Prawdopodobnie to wĆaĆnie biskup KoĆcielecki, lub jego nastÄpca biskup Jakub Buczacki, zbudowaĆ w BiaĆej koĆciĂłĆ z cegĆy oparty na kamiennym fundamencie. Zapewne budowla ta powstaĆa na miejscu poprzedniego koĆcioĆa drewnianego. Wybudowana zostaĆa wĂłwczas obecna czÄĆÄ prezbiterialna koĆcioĆa.
Gotyckie obramowanie okna zakrystii. Fotografia autora.
Jakub Buczacki â 1518-1538
Urodzony w XV w., zm. 6 grudnia 1541 w Brodnicy. Polski szlachcic herbu Abdank, sekretarz krĂłlewski (1503), proboszcz lubelski (1505), kamieniecki od 1507 r., biskup cheĆmski od 1518 r., biskup pĆocki od 1538 r., starosta rawski.
ByĆ sekretarzem krĂłla Aleksandra JagielloĆczyka. BraĆ udziaĆ w wielu misjach dyplomatycznych do MoĆdawii i na WÄgry. Pochowany zostaĆ w 1541 r. w PĆocku.2
WĆaĆnie staraniem biskupa Buczackiego, w dniu 22 grudnia 1521 r., na sejmie w Piotrkowie, krĂłl Zygmunt I, nadaĆ wsi BiaĆa, bÄdÄ cej wĆasnoĆciÄ katedry cheĆmskiej, prawa miasta na prawie niemieckim. NadaĆ teĆŒ miastu przywilej targu tygodniowego we wtorek i dwĂłch jarmarkĂłw w roku: na translacjÄ Ćw. Wojciecha i Ćw. BarbarÄ (20 X i 4 XII). 3
Od ww. daty moĆŒna zatem uznaÄ z pewnoĆciÄ istnienie miasta BiaĆej, ustanowionego na prawie niemieckim.
Nagrobek biskupa Jakuba Buczackiego w katedrze w PĆocku.
1 J. WiĆniewski Opis historycznyâŠ, s. 3.
2 Wikipedia, Jakub Buczacki, http://pl.wikipedia.org/wiki/Jakub_Buczacki, Licencja: Creative Commons Attribution-Share Alike 3.0 //creativecommons.org/licenses/bysa/3.0/, odczyt 03.04.2014.
3 MK, IV, Warszawa 1910, 1521.
Okres âcheĆmskiâ 1538â1645
W dalszych latach funkcjÄ plebana bialskiego sprawowali niejako z urzÄdu kolejni biskupi cheĆmscy, do ktĂłrych w dalszym ciÄ gu naleĆŒaĆo prawo patronatu parafii. Faktycznie jednak parafia bialska zarzÄ dzana byĆa przez kapituĆÄ cheĆmskÄ , ktĂłra pobieraĆa z niej Ćrodki na swoje uposaĆŒenie.
Tabela nr 2 Rzymskokatoliccy biskupi cheĆmscy w latach 1538-1657 1
Sebastian Branicki |
29 lipca 1538 |
9 marca 1539 |
Samuel Maciejowski |
17 paĆșdziernika 1539 |
22 sierpnia 1541 |
MikoĆaj Dzierzgowski |
31 maja 1542 |
30 marca 1543 |
Jan Dziaduski |
30 marca 1543 |
8 czerwca 1545 |
Andrzej Zebrzydowski |
8 czerwca 1545 |
19 lutego 1546 |
Jan Drohojowski |
19 lutego 1546 |
25 lutego 1551 |
Jakub UchaĆski |
18 listopada 1551 |
2 czerwca 1561 |
MikoĆaj Wolski |
2 czerwca 1561 |
31 sierpnia 1562 |
Wojciech StaroĆșrebski Sobiejuski |
6 listopada 1562 |
11 grudnia 1577 |
Adam Pilchowski |
16 czerwca 1578 |
1585 |
Wawrzyniec GoĆlicki |
22 stycznia 1590 |
10 maja 1591 |
StanisĆaw GomoliĆski |
31 lipca 1591 |
30 sierpnia 1600 |
Jerzy Zamoyski |
19 lutego 1601 |
4 stycznia 1621 |
Maciej ĆubieĆski |
17 maja 1621 |
14 kwietnia 1627 |
Remigiusz Koniecpolski |
17 maja 1627 |
26 paĆșdziernika 1640 |
PaweĆ Piasecki |
27 listopada 1641 |
28 listopada 1644 |
StanisĆaw PstrokoĆski |
przed 22 grudnia 1644 |
17 czerwca 1657 |
Parafia i miasto, jako wĆasnoĆÄ koĆcielna, nie podlegaĆy lustracjom krĂłlewskim, jakie w tym czasie odbyĆy siÄ w latach 1564 r. (potwierdza istnienie w BiaĆej komory celnej) i 1570 r. i nie dajÄ zbyt wiele wiedzy na temat stanu BiaĆej z tego okresu.2
Parafia znajdujÄ c siÄ jednak na terenie diecezji poznaĆskiej, dekanatu mszczonowskiego, byĆa objÄta okresowymi wizytacjami koĆcielnych dostojnikĂłw, z ktĂłrych pewne dane moĆŒna uzyskaÄ.
Jak pisze ks. J. WiĆniewski: Wizytacja kanoniczna Jana Klimeckiego kan. i oficjaĆa warszawskiego z 1566 r. (okres peĆnienia funkcji proboszcza przez biskupa Wojciecha StaroĆșrebskiego Sobiejuskiego â przyp. aut.) znajduje koĆciĂłĆ w zĆym stanie, mury zniszczone zaciekami. Biskup utrzymuje tu trzech wikarych i czwartego komendarza. Przez nich rzÄ dzi parafiÄ . Jeden z nich czÄsto przemawia (ks. Franciszek Wysocki) âalii vero tantum numerum suntâ (inni sÄ tylko liczbami â moĆŒe chodzi o to, ĆŒe nie sÄ aktywni â przyp. aut.)⊠Dawniej Ćpiewano pacierze lecz Rssumus Bazarski, odjÄ Ć kapĆanom dziesiÄciny i rzadko dziĆ ĆpiewajÄ âŠ(moĆŒe chodzi o to, ĆŒe nie majÄ ĆrodkĂłw na utrzymanie â przyp. aut.). Biskup dochody ma z dziesiÄcin, ktĂłre dzierĆŒawi podsÄdek czerski BĆÄdowski. Wikarjusze majÄ dziesiÄciny wartoĆci 70 grzywien, lecz ledwie im pĆacÄ 10 grzywien. Rektor szkoĆy ma dziesiÄcinÄ snopowÄ na BiaĆej, z czego kupuje wino do koĆcioĆa.
KapituĆa cheĆmska zarzÄ dzaĆa BiaĆÄ przez swych przedstawicieli. PoczÄ tkowo parafiÄ zarzÄ dzaĆ komendarz i trzech wikarych.3
OdlegĆoĆÄ bialskiego beneficjum od siedziby biskupstwa cheĆmskiego z pewnoĆciÄ miaĆa wpĆyw na inwestycje i sposĂłb zarzÄ dzania parafiÄ . Biskup Jakub UchaĆski w styczniu 1557 r. pozwaĆ Jana ChrzÄ szczewskiego o szkody i poranienie mieszkaĆcĂłw miasteczka BiaĆy. 4
Jakub UchaĆski - arcybiskup gnieĆșnieĆski, biskup cheĆmski, biskup WrocĆawia, prymas Polski.
W 1603 r. w BiaĆej przeprowadzona byĆa wizytacja bp. GoĆlickiego, ktĂłra tak przedstawiaĆa bialski koĆciĂłĆ: W czasie wizyty GoĆlickiego w roku 1603 byĆ on murowanym5, ale w najopĆakaĆszym stanie. "Sam koĆciĂłĆ - mĂłwi wspomniana wizyta - jest jakokolwiek pokryty, ale Ćciany i fundamenta, podpory murow (bases murorum) malÄ siÄ; drzewo zĆe, okna zniszczone, oĆtarze zrujnowane i nagie (nudata). KoĆciĂłĆ poĆwiÄconem byĆ pod tytuĆem Ć. Wojciecha, biskupa. ... PodĆug wizyty GoĆlickiego byĆa w BiaĆej szkoĆa, a przynajmniej fundusz na jej otrzymywanie (bo domu szkĂłlnego nie byĆo), to jest dziesiÄciny dla rektora szkoĆy... Szpitala w czasie wizyty GoĆlickiego w BiaĆej nie byĆo...6
Ks. J. WiĆniewski w nastÄpujÄ cy sposĂłb opisaĆ kolejne wizytacje: W 1616 wizytacja PawĆa Piaseckiego, archidiakona warsz., z polecenia Andrzeja z Bnina OpaleĆskiego, bpa pozn., znajduje koĆciĂłĆ konsekrowany pod wezwaniem Ćw. Wojciecha i StanisĆawa B.M. KoĆciĂłĆ nie miaĆ folwarku, lecz utrzymywaĆ siÄ z dziesiÄcin i czynszĂłw miejskich, wynoszÄ cych 300 zĆ. Przy koĆciele istniaĆ szpital. ⊠Wizyta Adama Kossa Dr. O. Pr. archidiakona, z 1649 r. powiada, ĆŒe rocznicÄ poĆw. koĆcioĆa obchodzono w niedzielÄ po Ćw. FranciszkuâŠ.
W 1634 r. Remigiusz Koniecpolski biskup cheĆmski przestaĆ rzÄ dziÄ parafiÄ , a naznaczyĆ plebana zrzekajÄ c siÄ dla siebie dziesiÄcin i dochodĂłw.7
Ustalenia, wskazywane przez ks. WiĆniewskiego, potwierdzajÄ wspĂłĆczesne â ks. Marczewskiego. WskazujÄ one na to, ĆŒe w latach 40. XVII w. bp PaweĆ Piasecki przekazaĆ kapitule katedralnej cheĆmskiej prawo pobierania ĆrodkĂłw z wydzierĆŒawionych na rzecz osĂłb Ćwieckich dĂłbr bialskich. Kolejny biskup â StanisĆaw PstrokoĆski â w czasie swego posĆugiwania doprowadziĆ do peĆnego uregulowania wĆasnoĆci bialskiej parafii, przekazujÄ c jÄ kapitule katedralnej cheĆmskiej, w zamian za dobra karczmy w PoboĆowicach. W tego czasu parafia staĆa siÄ wyĆÄ cznÄ wĆasnoĆciÄ kapituĆy, ktĂłra natychmiast podjÄĆa starania, aby pozbyÄ siÄ odlegĆych dĂłbr bialskiej parafii.8
Okres âcheĆmskiâ 1645-28 luty 1695
KapituĆa w kolejnych latach poszukiwaĆa nabywcy dĂłbr w BiaĆej. JuĆŒ w 1645 r. dyskutowano na temat moĆŒliwoĆci zbycia tych dĂłbr dla Hieronima Radzejowskiego â starosty ĆomĆŒyĆskiego, zaĆ w 1648 na rzecz StanisĆawa Silnickiego â podstolego lubelskiego.
JednoczeĆnie zawierano kolejne kontrakty na dzierĆŒawÄ dĂłbr bialskich. W 1645 r. na okres trzech lat wydzierĆŒawiĆ dobra bialskie dziekan Krzysztof BÄ kowski, zaĆ od 1645 dzierĆŒawcÄ staĆ siÄ komendarz bialski Ćukasz Bobrecki, ktĂłremu w 1650 r. pozostawiono bialskie dobra kapitulne na doĆŒywocie. Komendarz bialski Bobrecki, pĂłĆșniejszy kanonik cheĆmski, podejmowaĆ dalsze starania w imieniu kapituĆy dla zaakceptowania inkorporacji BiaĆej przez StolicÄ ApostolskÄ .
KapituĆa katedralna dÄ ĆŒyĆa do utrzymania wĆadania dobrami bialskimi, zwracajÄ c siÄ do kolejnych biskupĂłw cheĆmskich o utrzymanie swego stanu posiadania (lata 1661 i 1663). Zniszczenia BiaĆej w wyniku potopu szwedzkiego byĆy bardzo duĆŒe, gdyĆŒ kwota rocznego czynszu dzierĆŒawnego spadĆa wĂłwczas poniĆŒej 300 zĆp.9
Dobrze stan ten oddaje kolejny opis wizytacji podany przez ks. J. WiĆniewskiego: Wizytacja z 1673 znajduje dzwonnicÄ zdezelowanÄ , bÄdÄ cÄ w stanie ruiny. W niej trzy dzwony. Nauczyciel i kantor mieszkajÄ w bardzo lichym domku przy koĆciele. TakÄ same lichotÄ zajmuje komendarz. Organista mieszka we wĆasnym domu. SĆuĆŒba koĆcielna jest na uposaĆŒeniu proboszcza.10
Tabela nr 3
Rzymskokatoliccy biskupi cheĆmscy w latach 1644-1696 11
StanisĆaw PstrokoĆski |
przed 22 grudnia 1644 |
17 czerwca 1657 |
Tomasz LeĆŒeĆski |
1 kwietnia 1658 |
5 wrzeĆnia 1667 |
Jan RĂłĆŒycki |
14 listopada 1667 |
4 czerwca 1669 |
Krzysztof ƻegocki |
30 czerwca 1670 |
1673 |
StanisĆaw Kazimierz DÄ mbski |
18 grudnia 1673 |
19 paĆșdziernika 1676 |
StanisĆaw Jacek ĆwiÄcicki |
8 lutego 1677 |
paĆșdziernik 1696 |
Za czasĂłw bp. Ć»egockiego konflikt o BiaĆÄ nasiliĆ siÄ do tego stopnia, ĆŒe biskup prawdopodobnie zupeĆnie odebraĆ BiaĆÄ kapitule. W 1674 r. prokurator kapituĆy byĆ upowaĆŒniany do wniesienia skargi w tej sprawie. Po Ćmierci bp. Ć»egockiego kapituĆa ponownie przejÄĆa dobra bialskie.
W dalszym ciÄ gu jednak kapituĆa miaĆa problemy z zarzÄ dzaniem parafiÄ bialskÄ . Bardzo trudnym okazaĆ siÄ okres, kiedy parafiÄ zarzÄ dzaĆ kanonik Stefan ZaĆuski, ktĂłry dzierĆŒawiĆ parafiÄ od 1677 r. MiaĆ on doprowadziÄ bialskÄ gospodarkÄ do ruiny. KapituĆa w 1679 r. zdecydowaĆa siÄ odebraÄ swoje dobra, do czego wyznaczono kustosza i komendarza w BiaĆej BartĆomieja TĆubickiego oraz miejscowego wikariusza MikoĆaja Turobojskiego.
Ze wzglÄdu na trudnÄ sytuacjÄ, w 1680 r. kapituĆa katedralna przekazaĆa BiaĆÄ biskupowi cheĆmskiemu StanisĆawowi Jackowi ĆwiÄcickiemu za rekompensatÄ 325 zĆp rocznie. Ostatecznie dzierĆŒawca ZaĆuski spĆaciĆ zadĆuĆŒenie wobec kapituĆy, zaĆ biskup nie regulowaĆ swoich zobowiÄ zaĆ.
KapituĆa nie mogÄ c wĆaĆciwie administrowaÄ dobrami bialskimi, podjÄĆa decyzjÄ o ich sprzedaĆŒy, za zgodÄ biskupa i Stolicy Apostolskiej. Wybrano zaufanego kontrahenta â Aleksandra JarzynÄ â chorÄ ĆŒego krĂłlewskiego12. Do czasu uzyskania zgody na sprzedaĆŒ, A. Jarzyna dzierĆŒawiĆ BiaĆÄ . Dobra bialskie wyceniono na 900 dukatĂłw, zaĆ przychĂłd roczny na 35 dukatĂłw. A. Jarzyna zgodziĆ siÄ zapĆaciÄ 1200 dukatĂłw.
JuĆŒ 1 paĆșdziernika 1694 r. Stolica Apostolska wyraziĆa zgodÄ na transakcjÄ. Kontrakt miÄdzy kapituĆÄ i Aleksandrem JarzynÄ oraz jego ĆŒonÄ HelenÄ z Krzeczkowskich zostaĆ potwierdzony na noworocznym posiedzeniu generalnym kapituĆy. W dniu 28 lutego 1695 r. warunki sprzedaĆŒy zaakceptowaĆ biskup cheĆmski i w tym samym roku delegaci kapituĆy przyjÄli zapĆatÄ za BiaĆÄ w wysokoĆci 15 000 zĆp.13
1 Wikipedia, Rzymskokatoliccy biskupi cheĆmscy, http://pl.wikipedia.org/wiki/Rzymskokatoliccy_biskupi_che%C5%82mscy, Licencja: Creative Commons Attribution-Share Alike 3.0//creativecommons.org/licenses/by-sa/3.0/, odczyt 03.04.2014.
2 J. PaĆyga, Ziemia rawska w tysiÄ cleciuâŠ, s. 165.
3 J. WiĆniewski Opis historycznyâŠ, s. 3.
4 T. Wierzbowski UchaĆsciana. JakĂłb UchaĆski Arcybiskup GniezneĆski (1502-1581) Monografia historyczna, Warszawa 1895.
5 Zwraca uwagÄ podany w opisie fakt, iĆŒ koĆciĂłĆ w BiaĆej byĆ murowany. MoĆŒliwe zatem, ĆŒe biskupi cheĆmscy zbudowali w pierwszych latach XVI w. koĆciĂłĆ w peĆni murowany. Gdyby w czÄĆci byĆ on drewniany, zapewne ktĂłraĆ z wizytacji informacjÄ takÄ by uwzglÄdniĆa.
6 J. Ćukaszewicz KrĂłtki opis koĆcioĆĂłw parochialnych, koĆciĂłĆkĂłw, kaplic, klasztorĂłw, szkĂłĆek parochialnych, szpitali i innych zakĆadĂłw dobroczynnych w dawnej Dyecezyi PoznaĆskiej, PoznaĆ 1858.
7 J. WiĆniewski Opis historycznyâŠ, s. 4.
8 J. Marczewski Dzieje cheĆmskiej kapituĆy katedralnejâŠ, s. 304n.
9 J. Marczewski Dzieje cheĆmskiej kapituĆy katedralnejâŠ, s. 304n.
10 J. WiĆniewski Opis historycznyâŠ, s. 4.
11 Wikipedia. Rzymskokatoliccy biskupi cheĆmscy, http://pl.wikipedia.org/wiki/Rzymskokatoliccy_biskupi_che%C5%82mscy, Licencja: Creative Commons Attribution-Share Alike 3.0//creativecommons.org/licenses/by-sa/3.0/ odczyt 04.04.2015.
12 Wg Herbarza Polskiego Kaspra Niesieckiego wyd. w Lipsku 1841 Alexander hrabia na BiaĆy pochodziĆ ze starej polskiej rodziny rycerskiej. ByĆ on synem Piotra, wnukiem Samuela, prawnukiem Lenarda, praprawnukiem Piotra, syna Racibora z Panigrodu, ktĂłry âu ksiÄcia mazowieckiego Ziemowita I pieczÄÄ trzymaĆâ.
Wg Rodzina. Herbarz szlachty Polskiej. S. Uruskiego, wyd. W-wa 1908. Aleksander w 1650 r. byĆ oĆŒeniony z DorotÄ , cĂłrkÄ StanisĆawa RÄczajskiego. PodpisaĆ w 1669 r. z wojewĂłdztwem rawskim elekcjÄ krĂłla MichaĆa (Herbarz Polski A. Boniecki). Wg ks. J. WiĆniewskiego Parafia BiaĆa Mazowiecka, op. cit., w dniu 1 VIII 1698 r. podaje do chrztu jako Alexander Jarzyna comes In BiaĆa â s. 18; podaje w 1715 r. â s. 24; 27 VI 1717 r. wprowadza na probostwo bialskie ks. StanisĆawa Zeno Jankowskiego â s. 26; podaje razem ze swojÄ rodzonÄ siostrÄ TeresÄ RosnowskÄ 17 XI 1718 r. â s. 27; w 1722 juĆŒ nie ĆŒyĆ. ByĆ ĆŒonaty z KrzeczkowskÄ .
U ks. WiĆniewskiego wystÄpuje takĆŒe: Konstantyna â jako wdowa po Aleksandrze Jarzynie hr. na BiaĆej, ktĂłra w dniu 25 X 1722 podaje wraz z Janem WojczyĆskim z Woli Chojnackiej â s. 32; Konstantyna Jarzynina z Podlesia po raz kolejny podaje 28 I 1725 r. â s. 35; Konstantyna Jarzyna de Podlesie z domu SĆonczanka podaje znĂłw 2 IV 1725 r. s. 35), z niej syn JĂłzef Jarzyna wojski Rawski, hrabia na BiaĆy, dziedzic WyleĆŒyna, deputat na trybunaĆ Kr.Pol., wĆaĆciciel WÄdrogowa. MiaĆ byÄ ĆŒonaty z NiszczyckÄ kasztelankÄ PĆockÄ , z ktĂłrÄ miaĆ piÄÄ cĂłrek. Jedna z nich miaĆa na imiÄ Franciszka.
MoĆŒliwe, ĆŒe to wĆaĆnie cĂłrka JĂłzefa Jarzyny, wnuczka Aleksandra, byĆa drugÄ ĆŒonÄ Andrzeja LeszczyĆskiego, pĂłĆșniejszego wĆaĆciciela dĂłbr BiaĆa, a wejĆcie w posiadanie tych dĂłbr przez rodzinÄ LeszczyĆskich nastÄ piĆo na podstawie dziedziczenia przez Andrzeja LeszczyĆskiego po zmarĆej ĆŒonie.
FranciszkÄ Jarzyna, jako drugÄ ĆŒonÄ Andrzeja LeszczyĆskiego wymienia jedynie herbarz Seweryna Uruskiego z 1908 r. Rodzina Herbarz szlachty polskiej. Uruski opisujÄ c osobÄ Andrzeja LeszczyĆskiego pisze: âAndrzej, syn Kazimierza, dziedzic dĂłbr Wylezin, burgrabia grodzki rawski i kawaler orderu Ćw. StanisĆawa 1736 r., sÄdzia grodzki 1743 r., pisarz ziemski rawski, z 1-ej ĆŒony Bazylii WojczyĆskiej miaĆ cĂłkÄ EwÄ, a z 2-iej Franciszki Jarzyna pozostawiĆ syna JĂłzefa, Ćowczego bielskiego 1779 r., Ćowczego i starostÄ rawskiego 1789 r., podstolego rawskiego 1791 r., a ten syna Ignacego, po ktĂłrym z JĂłzefy ZÄ bkowskiej syn Franciszek, urzÄdnik w Wieluniu, wylegitymowany w KrĂłlestwie 1856 r.
13 J. Marczewski Dzieje cheĆmskiej kapituĆy katedralnejâŠ, s. 304n.