Media Społecznościowe

Strona zrobiona w kreatorze stron internetowych WebWave

W kilku słowach o tym co robimy

Bialskie Stowarzyszenie Historyczne skupia pasjonatów historii Białej Rawskiej i okolic. Chcesz do nas dołączyć zajrzyj do zakładki

Bialskie Stowarzyszenie Historyczne

ul. Mickiewicza 44/16

96-230 Biała Rawska

KRS: 0000352642

NIP: 835--159-16-28

e- mail bshbr@wp.pl

Przydatne informacje

BIALSKIE STOWARZYSZENIE HISTORYCZNE W BIAŁEJ RAWSKIEJ

 Proboszczowie bialskiej parafii w XIX wieku

Ks. Ignacy Grabowski – 12.03.1803 r. do 1831 r.

Koniec XVIII wieku to jednocześnie koniec państwowości Polski na długie lata rozbiorów. Rozbiory musiały odbić się też na strukturze administracyjnej kościoła katolickiego. Dekretem papieża Piusa VI z 1794 roku wyłączono archidiakonat warszawski
z diecezji poznańskiej, ponieważ Poznań znalazł się po drugim rozbiorze w granicach Prus. Oddano ten obszar w jurysdykcję arcybiskupowi Gniezna do czasu erygowania nowej diecezji warszawskiej. W tym czasie parafia bialska należała do dekanatu mszczonowskiego.

Po III rozbiorze Polski (1795) Biała znalazła się pod zaborem Pruskim. Na mocy deklaracji króla Prus Fryderyka Wilhelma II z dnia 28 VII 1796 r. upaństwowione zostały dobra duchowne, starostwa i dobra królewskie pod pretekstem źle prowadzonej w nich gospodarki. Wszystkie starostwa i ekonomie królewskie oraz dobra kościelne przeszły na własność rządu pruskiego. Scalone pod władzą króla pruskiego dobra utworzyły
w departamencie rawskim ekonomie. Wypuszczano je w dzierżawę w całości, w częściach lub król pruski rozdawał je różnym dygnitarzom.

W tym trudnym czasie parafię w Białej objął ks. Ignacy Grabowski. Urodził się 26.07.1776 r. we wsi Grabowo Tryłogi, par. Krasnosielec w Ciechanowskiem. Wyświęcony w 1799 r. Wcześniej był administratorem w Tarczynie. Odnotował, że nie zastał dokumentów kościelnych, które zostały zabrane w czasie „rewolucji w 1794 r.”1.

Ks. Grabowski administrował parafią bialską w czasie wojen napoleońskich, powstania listopadowego oraz zmian administracji państwowej i kościelnej. W 1815 r. toczył proces z wsią Komorów o dziesięcinę. W 1826 r. odnotowano 5700 parafian, do spowiedzi 4000.2

W tym czasie zaszły też kolejne zmiany w strukturze administracji kościelnej. W 1818 r. powstały Arcybiskupstwo i metropolia warszawska. Utworzone zostały na podstawie bulli papieża Piusa VII z 12 marca 1818 r. „Militantis Ecclesiae regimini”, dotyczącej nowej archidiecezji oraz „Ex imposita nobis”, dotyczącej metropolii z 30 czerwca 1818 r. Metropolia warszawska objęła obszar całego Królestwa Polskiego, a pierwszy metropolita ks. Franciszek Malczewski otrzymał dla siebie i swoich następców przywilej używania tytułu Prymasa Królestwa Polskiego.

W 1818 r., po wytyczeniu nowych granic diecezjalnych w Królestwie Polskim, cały powiat rawski, łącznie z Białą znalazł się w granicach nowej diecezji warszawskiej.

W 1819 r. parafia Biała stała się siedzibą nowo powołanego dekanatu. Dekanat bialski utworzony został w większości z parafii dotychczasowego dekanatu mszczonowskiego. W skład dekanatu bialskiego weszły parafie: Babsk, Biała, Chojnata, Cielądz, Jeruzal, Lewin, Lubania, Łęgonice, Nowe Miasto, Regnów, Sadkowice i Żdżary.3

W 1819 r. ks. I. Grabowski dokonał znacznego uporządkowania stanu własności parafii, poprzez dokonanie zamiany gruntów z Aleksandrem Leszczyńskim ówczesnym właścicielem miasta Białej i przyległych miejscowości. Zamienione grunty zostały przedstawione w szkicu wykonanym przez geometrę Szymona Radeckiego.

„Rysunek Gruntów do Kościoła w Mieście Białey, Obwodzie Rawskim należących, do zamiany na Grunta Dworskie przypadaiących, w Roku 1819 sporządzony” 4

Na planie tym znajdziemy zaznaczony literą N „cmentarz na Nowiu”, co wskazuje, że to w czasie posługi ks. I. Grabowskiego wytyczony został nowy cmentarz. To właśnie w pierwszej połowie XIX w. zaprzestano chowania zmarłych na cmentarzach przykościelnych i wyprowadzano je poza obręb miejscowości. Obecna ul. Kościuszki obejmowała wówczas słabo zamieszkałe przedmieścia Białej.

Również prawdopodobnie w czasie posługi ks. Grabowskiego, przeprowadzone zostały znaczne prace remontowe w bialskim kościele po szkodach zaistniałych w czasie powstania kościuszkowskiego. W kronice Parafii Bialskiej znajdujemy zapis: (…) obecny kościół murowany pochodzi z XVIII wieku i jest wzniesiony staraniem Józefa Okęckiego, Podkomorzego Warszawskiego. W początku XIX w. uległ pożarowi i w roku 1846 został przebudowany, w stylu stanisławowskim i konsekrowany.5 Pochowany w kościele w Babsku Józef Okęcki z Krobowa h. Radwan (ur. w roku 1757, zm. 24.08.1823 r. w Babsku) był właścicielem Wólki Babskiej, Studzianka i Chrząszczewa. Piastował szereg urzędów w woj. rawskim, jednak dopiero w akcie zgonu widnieje zapis, iż był podkomorzym rawskim. Z pewnością był kolatorem kościoła w Babsku, co potwierdza tablica umieszczona w szczycie frontonu kościoła z napisem: Deo, Josephus et Franciska de Rudzkie Okęccy, succamera …varsoviens erexerunt MDCCLCIX die 30 febris. Możliwe, że wspomagał też remont kościoła w Białej, tym bardziej, że rodzina Okęckich posiadała szereg dóbr w rejonie tej parafii.

Ks. I. Grabowski zmarł w Białej dn. 16. 04. 1831 r., licząc sobie 55 lat. Potwierdza to akt zgonu Księdza6.

Po śmierci ks. I. Grabowskiego do dnia 01. 07. 1831 r. obowiązki administratora wykonywał wcześniejszy wikary ks. Andrzej Piasecki.

Ks. Leon Zawadzki – 1831-1870

Urodził się w 1805 r. Według Ksiąg metrykalnych (zgony) z dn. 14.04.1831 r. ks. Zawadzki był wikariuszem w par. św. Jana na Starym Mieście w Warszawie. W drugiej połowie 1831 r. przejął obowiązki proboszcza bialskiego. Sprawował też funkcję dziekana dekanatu bialskiego.

Z Ksiąg metrykalnych bialskiej parafii wynika, że do 1841 r. tytułował się jedynie proboszczem bialskim, zaś od 1841 r. tytułował się dziekanem i proboszczem bialskim.

W 1842 r. ks. Zawadzki obmurował cmentarz grzebalny.

Brama wejściowa i ogrodzenie cmentarza w Białej Rawskiej, zbudowane za czasów ks. J. Zawadzkiego. Fotografia autora.

W czasie sprawowania funkcji proboszcza przez ks. Zawadzkiego (prawdopodobnie w 1846 r.) zakończono przebudowę budynku bialskiego kościoła. Dach wykonano w połowie niższy nadając kościołowi cechy architektury klasycystycznej zwanej też stylem stanisławowskim (od króla Stanisława Augusta Poniatowskiego).1

Dekanat bialski przetrwał do 1867 r., kiedy to zgodnie z ukazem carskim z dnia 19/31 grudnia 1866 r., kraj podzielono na 10 guberni i 85 powiatów, zaś na jeden powiat przypadać powinien jeden dekanat. Dziekani mieli otrzymać uposażenie państwowe. Parafia bialska weszła wtedy w skład dekanatu rawskiego.2

W latach 1859 – 1863 Ks. Leon Zawadzki widnieje też w wykazie proboszczów parafii w Sadkowicach. Prawdopodobnie zastępował wakujące stanowisko proboszcza.3

Obowiązki te pełnił do 1870 r.4, kiedy to przeszedł do parafii w Rawie Mazowieckiej, gdzie pełnił funkcję proboszcza, a później także dziekana. Z aktu chrztu sporządzonego w Rawie dnia 24.11.1877 r. wynika, że wówczas ksiądz Leon Zawadzki był Proboszczem Rawskiej Parafii utrzymującym Akta Stanu Cywilnego.

Ks. Leon Zawadzki zmarł w 1884 r. Został pochowany na cmentarzu w Rawie Mazowieckiej. Posiadał godność Kanonika.

Nagrobek ks. J. Zawadzkiego na cmentarzu w Rawie Mazowieckiej. Fotografia autora.

Ks. kan. Ignacy Kamiński

Urodził się w 15. 01. 1804 r. w Kobiałce, par. Biała, pow. płocki.1 Uczył się w Szkole Wojewódzkiej Księży Pijarów w Warszawie (1816-1823) oraz Seminarium Duchownym św. Jana w Warszawie (1823-1827). Święcenia kapłańskie przyjął w 1827 r.

Przebieg pracy kapłańskiej oraz zawodowej ks. I. Kamińskiego:

1. Parafia rzymskokatolicka NPM w Warszawie - wikary (1827-1847)

   1. równolegle Szkoła Wydziałowa na Muranowie w Warszawie (1832)

   2. równolegle Szkoła Obwodowa na Muranowie (1833-1836)

   3. równolegle Szkoła Obwodowa nr 1 na ul. Freta w Warszawie (1836-styczeń 1846)

2. parafia rzymskokatolicka w Rawie - proboszcz (1847-1863)

   1. równolegle Szkoła Obwodowa w Rawie (styczeń 1846-1862)

3. parafia rzymskokatolicka w Białej2, dekanat rawski - administrator (1863-1879)3

   1. równolegle Szkoła Powiatowa Ogólna w Rawie (1862-1866)

Z treści wydawanych w pierwszej połowie XIX w. „Roczników urzędowych. Spisów naczelnych władz Cesarstwa i urzędników Królestwa Polskiego” wynika, że w latach 1846 - 1849 ks. Ignacy Kamiński był nauczycielem religii w Szkole Powiatowej w Rawie Mazowieckiej.4

Spis z 1846

Spis z 1848

Spis z 1849

Z tego samego źródła dowiadujemy się, że w latach 1848 - 1849 r. ks. Kamiński był kanonikiem Kapituły Kolegiaty Łowickiej.5

Spis z 1848 r.

Spis z 1849 r.

Z kolei w 1849 r. znajdował się w składzie Rady Szczególnej Opiekuńczej w powiecie rawskim.6

Spis z 1849 r.

W roku 1855 ks. I. Kamiński otrzymał „podziękowanie Rządu za gorliwą służbę”.7

Prawdopodobnie w latach 1860-1863 ks. Kamiński został odznaczony Orderem Św. Stanisława III klasy.8

Ksiądz I. Kamiński cieszył się wdzięcznością swoich uczniów, czego dowodem jest tablica umieszczona w kościele pw. Niepokalanego Poczęcia NMP w Rawie Mazowieckiej.

Tablica pamiątkowa w kościele pw. Niepokalanego Poczęcia NMP

w Rawie Mazowieckiej

W dniu 26.12.1863 r. ks. I. Kamiński zostaje aresztowany w Rawie, jako proboszcz i dziekan rawski, a w dniu 27.12.1863 r. wywieziony do Skierniewic, za odmowę katolickiego pochówku żołnierzowi prawosławnemu.9

Prawdopodobnie ks. Kamiński po tym incydencie został usunięty z funkcji proboszcza i dziekana rawskiego i przeniesiony do parafii w Białej, w której proboszczem pozostawał aż do śmierci w dniu 03 kwietnia 1879 r.10 11 Został pochowany na cmentarzu parafialnym w Białej Rawskiej. Jest to pierwszy znany nam proboszcz parafii Biała Rawska, który został pochowany na cmentarzu parafialnym w Białej Rawskiej.

Nagrobek ks. Ignacego Kamińskiego na cmentarzu parafialnym w Białej Rawskiej.

Grób nie istnieje. Pozostał jedynie nagrobek i pamiątkowa tablica z inskrypcją o treści: „Ś.†P. / KSIĄDZ / IGNACY KAMIŃSKI / PROBOSZCZ PARAFII BIAŁA / OD 1870 DO 1879 R. / ŻYŁ LAT 74 / ZMARŁ DNIA 3-IV-1879 R. / REQUIESCAT IN PACE”.

Inskrypcja nagrobna ks. Ignacego Kamińskiego na cmentarzu parafialnym

w Białej Rawskiej.

Ks. kan. Jakób Godlewski – 1879-19071

Urodził się 25 lipca 1823 r. Święcenia kapłańskie przyjął w 1846 r.

Przebieg pracy kapłańskiej:

1. Seminarium Metropolitalne Św. Jana w Warszawie 1842 – 1846

2. Wikariusz – Parafia (pw. Świętych Apostołów Piotra i Pawła-?) w Kaskach k/Grodziska Maz. 1847 – 1851

3. Proboszcz – Parafia Przemienienia Pańskiego w Kurdwanowie 1851 – 18522

4. Proboszcz Parafii pw. Świętych Męczenników Jana i Pawła Mikołajew 1852 – bdb

5. Aresztowanie i pobyt w Cytadeli Warszawskiej – kilkanaście miesięcy

6. Pobyt w Klasztorze OO. Kapucynów w Warszawie

7. Parafia Przemienienia Pańskiego w Kurdwanowie 1856 – 1857

8. Proboszcz Parafii pw. Świętych Męczenników Jana i Pawła Mikołajew 1857 – 1879

9. Proboszcz parafii Biała3 (Rawska) 1879 – 1907

10. Zakład Sióstr Miłosierdzia w Drewnicy 1907 - 1912

Parafia bialska zawdzięcza księdzu Godlewskiemu m.in. obmurowanie cmentarza przykościelnego parkanem wykonanym z polnego łupanego kamienia oraz wybudowanie barokowej bramy z potrójnym wejściem, wiodącej na cmentarz kościelny. Na szczycie bramy ustawiona została figura Pana Jezusa niosącego krzyż. Po obu jej stronach czterech Ewangelistów, w niszach zaś figury św. Piotra i św. Pawła. Przy bramie kościoła ustawiony został barokowy, murowany słup z figurą Matki Boskiej Niepokalanej na szczycie.

Kościół nie ustrzegł się kradzieży, o czym donosiła Warszawska Gazeta Policyjna nr 22 z 10 lutego 1870 r.:

W dniu 2 maja 1897 r. ks. Godlewski obchodził jubileusz 50. lecia posługi kapłańskiej, tak o tym pisała Gazeta Świąteczna:

Z kolei Słowo. R. 16, 1897, nr 105 dało szerszy opis uroczystości:

Także Gazeta Polska z dnia 8 czerwca 1897 r. szeroko opisywała przebieg wydarzenia:

Z czasów jubileuszu księdza Godlewskiego, przed II wojną światową, w parafii znajdował się barokowy kielich, z napisem: Esiae par. Bałensi ob memoriam jubilei sacerdotalis Jacobi Godlewski curati sacerdotes decanatus Ravensis,4 który tłumaczyć można: "Dla parafii Bialskiej, ku pamięci jubileuszu kapłańskiego Jakóba Godlewskiego troskliwego kapłana dekanatu Rawskiego".

Ksiądz Godlewski w parafii bialskiej określany był jako veredyk 5, czyli człowiek mówiący wszystkim prawdę w oczy, bez ceremonii, bez ogródek, prosto z mostu.

Ksiądz kanonik Jakób Godlewski zmarł 29 kwietnia 1912 r.6

W dniu 04 maja 1912 r. został pochowany na cmentarzu parafialnym w Białej Rawskiej. Uroczystości pogrzebowe zostały opisane w „Wiadomościach Aridyecezyalnych Warszawskich” w sposób następujący: Dnia 4 Maja r. b. wspaniały swą powagą żałobną orszak pogrzebowy, złożony z około 10,000 byłych parafian i duchowieństwa, z ks. kanonikiem M. Bojankiem, dziekanem rawskim i ks. proboszczem Radlińskim na czele, odprowadził na miejsce wiecznego spoczynku w Białej Rawskiej zwłoki ks. Jakóba Godlewskiego, byłego tej parafii proboszcza. Niesiono do grobu "kapłana wiernego, wedle serca Bożego, który po wszystkie dni żywota swego chodził przed Pomazańcem Bożym Chrystusem". Hołd, należny jego poświęceniu i pracy kapłańskiej, złożyli w świątyni i nad grobem dawni sąsiedzi i przyjaciele zmarłego, ks. dziekan Bojanek, ks. wicedziekan Wojewódzki i ks. proboszcz Siedlecki. Piękna postać ś. p. ks. Jakóba staje mi żywo w pamięci z tych czasów, kiedym jako wikaryusz w Białej Dopomagał mu w pracy pasterskiej. 7

Kurjer Warszawski w wydaniu z dnia 29 kwietnia 1912 r. opublikował nekrolog:

Inskrypcja na nagrobku ks. Jakóba Godlewskiego, na cmentarzu parafialnym w Białej Rawskiej. Fotografia autora

Ksiądz Godlewski cieszył się bardzo dużym szacunkiem parafian, czego dowodem jest inskrypcja na pomniku nagrobnym, o treści: "KANONIK - JUBILAT KAPŁAN NAJGORLIWSZY NA ŻYCZENIE PARAFII TU POCHOWANY".